LECCION 12.- ORACIONES INDIRECTAS

12.1.- Oraciones indirectas

 

Una acción es expresada normalmente mediante una oración cuyo sujeto realiza la acción indicada por el verbo, y es matizada por una serie de posibles complementos. Por ejemplo en la frase "Juan tiene un libro". Muy a menudo sin embargo se expresn afirmaciones indirectas, y en lugar de decir "Juan tiene un libro" se dice" Es verdad que Juan tiene un libro", o "Creo que Juan tiene un libro". Se trata de afirmaciones o negaciones indirectas.

La conjunción subordinante del castellano "que", en esperanto es casi igual: ke, y es la que induce las subordinadas indirectas de este tipo.

Johano diras ke vi venis hieraŭ

Juan dice que vienes mañana

Ŝi opinias ke estas mono en la sako

Ella opina que hay dinero en el saco

 

 12.2. El pronombre personal indefinido oni

Este pronombre indefinido se emplea en oraciones del tipo "se dice que...", "uno ya se imagina que..." en las que el sujeto no está definido.

Oni diras ke li estas riĉa

Se dice que él es rico

Oni vidas ke ili estas amikoj

Se ve que son amigos

Mi opinias ke oni ŝatas lin

Yo creo que se le quiere (a él)

Oni diris al mi ke estas sablo en la dezerto

Alguien me dijo que hay arena en el desierto

Oni opinias ke ŝi estas feliĉa

Se cree que ella es feliz

Ĉu oin vidis nin en la ĝardeno?

¿Alguien nos vió en el jardín?

Oni ŝatas agrablajn infanojn

Los niños agradables gustan

12.4. El tiempo futuro

En esperanto el futuro se forma sustituyendo la terminación -i de infinitivo por -os.

Mi vidos

Yo veré

Ili havos

Ellos tendrán

12.4. Vocabulario

aŭdi	oir	oni	uno, alguno (impersonal)
blovi	soplar	opinii	pensar, opinar
greno	cereal	orienta	este, oriental
ke	que (conj)	pluvo	lluvia
kontraŭ	contra	suda	sur
montri	enseñar, señalar	velki	marchitarse
norda	norte	vento	viento
nova	nuevo	ventoflago	veleta
okcidenta	oeste	vetero	tiempo atmosférico

 

12.5. Lectura

 

Estis varma vetero, la suno brilis, kaj suda vento blovis. Tamen la nova ventoflago sur la domo diris al si, ”La sudan venton mi ne  ŝatas.Mi preferas orientan venton.” La vento orienta aŭdis la diron kaj ĝi venis kontraŭ la ventoflagon. Pluvis kaj pluvis, kaj oni estis kolera kontraŭ la ventoflago, ĉar ĝi montras orientan venton. Ĝi diris, ”Pluvas nun, sed la greno en la kampoj bezonos sekan veteron.

Oni estos kolera kontraŭ mi, ĉar mi montras orientan venton.” La okcidenta vento aŭdis la ventoflagon, kaj baldaŭ venis. Ĝi ne estis forta, sed ĝi estis seka kaj agrabla vento, kaj ne portis pluvon. La viroj, virinoj, kaj junaj infanoj volis trinki, sed ili ne havis akvon. La greno kaj la floroj velkis, kaj la frukto ankaŭ falis. La nova ventoflago diris, ”Oni estos kolera kontraŭ mi, ĉar ne pluvas. Oni opinios ke, ĉar mi montras okcidentan venton, la frukto falas, kaj la greno kaj floroj velkas. Mi  ŝatas montri nek okcidentan nek orientan venton!”

Norda vento aŭdis kaj venis al la ventoflago. La vetero ne estis agrabla, kaj la virinoj kaj la junaj infanoj ne estis varmaj. Neĝis, kaj oni estis kolera. Oni diris ”La greno kaj la frukto bezonas varman veteron, sed hodiaŭ neĝas.

Ni preferas la sudan venton. Ni havis ĝin, antaŭ la orienta, la okcidenta, kaj la norda ventoj. La ventoflago ne estas fidela amiko al ni. Ĝi ne montras bonajn ventojn, kaj ni volas rompi ĝin!” Oni kuris al la domo, kaptis la novan ventoflagon, kaj ankaŭ rompis ĝin. Ĝi falis, kaj kuŝis sur la vojo antaŭ la domo. 

______________________________________________________

Hacía un tiempo caluroso, el sol brillaba y el viento sur soplaba.Sin embargo, la nueva veleta de la casa se dijo a sí misma: “El viento sur no me gusta, , prefiero el viento del este”. El viento del este oyó las palabras y vino contra  la veleta. Llovió y llovió, y la gente estaba enfadada con la veleta, pues mostraba  el viento del este. Él (la veleta) dijo; “llueve ahora, pero el cereal en el  campo necesitará viento seco.

 La gente estará enfadada contra mí, pues estoy mostrando el viento este. El viento del oeste escuchó a la veleta, y vino en seguida. No era fuerte, pero era un viento seco y agradable, y no llevaba lluvia. Los hombres, las mujeres y los jóvenes niños querían beber, pero no tenían agua. El cereal y las flores se ajaban. Y los frutos también se caían. La nueva veleta se dijo: “ Las gentes estarán enfadados contra mí, pporque no llueve. Pensarán que, como muestro el viento del oeste, los frutos se caen, y el cereal y las flores se marchitan. No me gusta mostrar ni el viento del oeste ni el viento del este.

El viento del norte oyó  y vino a la veleta. El tiempo no era agradable, y las mujeres y los jóvenes niños no estaban calientes. Nevaba y la gente estaba enfadada. Decían: “el cereal y los frutos necesitan tiempo caluroso, pero hoy está nevando.

 

Nosotros preferimos el viento sur. Lo hemos tenido, también el este, el oeste y el viento norte. La veleta no es un amigo fiel para nosotros. No muestra un buen viento, y queremos romperlo. Corrieron a la casa, lo cogieron, y lo rompieron. Cayó sobre el camino ante la casa.