LECCION 19. Ju Y des EN LAS COMPARACIONES
19.1 Ju y des en las comparaciones
En las frases que expresan comparación entre dos situaciones, palabras o hechos, las palabras ju...des se emplean en esperanto con el sentido de tanto...como...
| Ju pli bona li estas, des pli felicxa li estos |
| Cuanto más bueno sea, más feliz será. |
| Ju pli ofte mi rigardas, des pli mi volas rigardi |
| Cuanto más a menudo miro, más quiero mirar |
| Ju pli bele la luno brilas, des pli oni sxatas la nokton |
| Cuanto más bella brilla la luna, más gusta la noche |
| Ju malpli pluvas, des pli la floroj velkas |
| Cuanto más llueve más se marchitan las flores |
19.2. La preposición inter
La preposición inter sirve para referenciar la relación conjunta de algo con dos o más palabras, como la preposición entre en castellano.
| Li sidas inter vi kaj mi |
| Él se sienta entre tú y yo |
| Li sidas inter siaj amikoj |
| Él se sienta entre sus amigos |
| La monato majo esta inter aprilo kaj junio |
| El mes de mayo está entre abril y junio |
19.3. La preposición pro
Una causa o razón de algo no sólo se puede expresar mediante el adverbio tial (por eso) o mediante una oración causal introducida por ĉar (pues, puesto que) o tial ke (porque...) , según se ha visto, sino también mediante el uso de ls preposición pro (debido a, con el propósito de...).
| La floroj velkas pro la seka vetero |
| Las flores se marchitan debido al seco verano |
| Mi skribis la letteron pro vi |
| Escribo la carta para ti |
| Pro tiuj nuboj mi timas ke pluvos |
| Debido a esas nubes me temo que lloverá |
| Oni sxatas cxerizojn pro la dolcxa gusto |
| Las cerezas gustan por su gusto dulce |
19.4. Preposiciones con adverbios y otras preposiciones
Las preposiciones pueden acompañar a adverbios y a otras preposiciones mientras su sentido lo permita.
| La kato kuris el sub la tablo |
| El gato corrió de debajo de la mesa |
| Li venos el tie |
| El vendrá de ahí |
| Li staris dekstre de la vojo |
| Se paró a la derecha de la carretera |
| Mi iros for de cxi tie |
| Me marcharé de aquí. |
19.5. Vocabulario
| auxtuno | otoño | negxo | nieve |
| decembro | diciembre | novembro | noviembre |
| ju...des... | tanto...como... | nuda | desnudo |
| februaro | febrero | oktobro | octubre |
| glacio | hielo | pro | debido a |
| inter | entre (prep) | rikolti | cosechar, recolectar |
| januaro | enero | rivero | río |
| kovri | cubrir | tero | tierra |
19.6. Lectura
LA AŬTUNO KAJ LA VINTRO.
La sezonoj de la jaro estas la vintro, la printempo, la somero, kaj la aŭtuno. La aŭtuno estas inter la somero kaj la vintro. Ĝiaj monatoj estas septembro, oktobro kaj novembro. En septembro oni povas kolekti maturajn fruktojn.
Tiam ankaŭ oni rikoltas la flavan grenon de la kampoj. Dum ĉi tiu monato kaj dum oktobro la folioj sur la branĉoj komencas esti ruĝaj kaj flavaj, anstataŭ verdaj. La herbo velkas, kaj bruna tapiŝo ŝajnas kovri la teron. Baldaŭ la folioj falas al la tero, kaj en novembro la arboj estas tute nudaj. Pli aŭ malpli frue neĝas. La glacio ofte kovras la akvon en la riveroj, kaj restas sur la stratoj kaj la vojoj.
La mola blanka neĝo kovras la teron, kaj kuŝas sur la branĉoj de la arboj. Tiam, pro la fortaj ventoj, ĝi falas de la branĉoj al la tero. La birdoj frue lasas tian veteron, kaj flugas de ĉi tie al pli sudaj kampoj kaj arboj. Ili ne povas resti, pro la malvarmaj tagoj kaj noktoj. Ili malŝatas la neĝon kaj la glacion pli multe ol ni. Ju pli multe neĝas; des pli malofte ni volas promeni. Ni preferas resti en la domo, anstataŭ ekster ĝi. Ju pli ni rigardas la nudajn branĉojn de la arboj, des pli mala grabla ŝajnas la vintro.
Tamen la junaj infanoj tre ŝatas tian veteron, kaj ju pli neĝas, kaj ju pli forte la norda vento blovas, des malpli ili estas kontentaj en la domo. Ili volas kuri sur la neĝo, ĉirkaŭ la arboj kaj inter ili, kun siaj junaj amikoj. Ili povas bone amuzi sin per la neĝo. La monatoj de la vintro estas decembro, januaro kaj februaro. Ĝi estas la plej malvarma sezono.
EL OTOÑO Y EL INVIERNO
Las estaciones del año son el invierno, la primavera, el verano y el otoño. El otoño está entre el verano y el interno. Sus meses son septiembre, octubre y noviembre. En septiembre se pueden recoger frutos maduros.
En ese momento también se recolectan los cereales amarillos del campo. Durante este mes y en octubre, las hojas sobre las ramas empiezan a ponerse amarillas y rojas, en vez de verdes. La hierba se marchita y una alfombra marrón parece cubrir la tierra. Pronto las hojas caen al suelo y en noviembre los árboles están completamente desnudos. Más o menos temprano, nieva. El hielo a menudo cubre el agua de los ríos, y queda sobre las calles y los caminos.
La blanca y suave nieve cubre la tierra y yace sobre las ramas de los árboles. Entonces, debido al fuerte viento, cae de las ramas al suelo. Los pájaros pronto abandonan esta clase de tiempo, y vuelan de aquí a los campos y árboles de más al sur. Ellos no pueden quedarse, debido a los fríos días y noches. Ellos odian la nieve y el hielo mucho más que nosotros. Cuanto más nieva, menos a menudo pasear. Preferimos quedarnos en casa, en vez de al exterior. Cuanto más vemos las ramas desnudas de los árboles, más desagradable nos parece el invierno.
Sin embargo, a los niños pequeños les gusta mucho este tiempo, y cuanto más nieva y más fuerte sopla el viento norte, menos contentos están en casa. Ellos quieren correr sobre la nieve, entre los árboles y entre ellos, con sus jóvenes amigos. Puede divertirse muy bien con la nieve. Los meses de invierno son diciembre, enero y febrero. Es la estación más fría.
0 comentarios